هر رفتاری که شریعت توصیه می‌کند یک میزان سعادت را به همراه دارد

حجت‌الاسلام داوودی‌پور سه شنبه (13 آذر) در جلسه کرسی‌آزاد اندیشی با موضوع «مدل سازی شریعت بر اساس فرآیند بهینه‌سازی مقید پویا» که در حوزه علمیه امام رضا(ع) برگزار شد، گفت: نخستین اصل این است که احکام شریعت تابع مصالح و مفاسد واقعیت ناشی از رفتارهای اختیاری، جزو مسلمات مکتب اهل بیت(ع) هستند درصورتی که احکام تابع مصالح و مفاسد واقعیه هستند که قابل تغییر نیست.

استاد حوزه علمیه افزود: دومین اصل این است که میزان مصلحت و مفسده افعال اختیاری با یکدیگر متفاوت هستند، همه افعال برای سعادت انسان در یک رتبه قرار نمی گیرند.

حجت‌الاسلام داوودی‌پور با اشاره به سومین اصل این موضوع، عنوان کرد: شارع مقدس از میزان مصالح و مفاسد افعال کاملا آگاه است، علم الهی در این زمینه نقص ندارد و می داند هر فعلی چه میزان سعادت را به دنبال دارد.

استاد حوزه علمیه بیان کرد: در فرایند تشریع شارع مقدس یک سبدی از افعال و رفتارهای اختیاری را به ما توصیه می کند که از مسیر آن به سعادت برسیم، که همه حوزه‌های افعال اختیاری را در برمی‌گیرد.

وی ادامه داد: هر رفتاری که شریعت توصیه می‌کند می‌تواند با هم فرق داشته اما یک میزان سعادت را به همراه داشته باشد، خداوند می‌خواهد بندگان او به بالاترین درجه سعادت برسند اما توان انسان تا این حد نیست بنابراین شریعتی در حد توان انسان انتخاب می‌کند.

حجت الاسلام داوودی پور خاطرنشان کرد: خداوند تکلیف مالایطاق بر بندگان خود انتخاب نمی‌کند یعنی کمتر یا بیشتر از حد توان بندگان خود برای آنان تکلیف معین نمی‌کند. بنابراین تشریع افزون بر اینکه تابع مصالح و مفاسد است به توان مکلفان هم بستگی دارد.

در فهم زبان شارع نباید از ظرفیت ریاضیات غفلت کرد

بنابراین گزارش عادل پیغامی در ادامه جلسه کرسی‌آزاد اندیشی با موضوع «مدل سازی شریعت بر اساس فرآیند بهینه‌سازی مقید پویا» که در حوزه علمیه امام رضا(ع) برگزار شد، درباره چگونگی فهم زبان شارع مقدس، گفت: یکی از راه‌های فهم شریعت، ترجمه به زبان‌های منطقی است، اینجا منطق برای ما مهم می‌شود که یکی از منطق‌های مهم ریاضیات است. آیا می‌توان مباحث شارع را به ریاضیات ترجمه کرد.

استاد دانشگاه امام صادق(ع) افزود: علمای قدیم ما با ریاضیات آشنایی زیادی داشتند، آیت الله کنی می‌فرموند تمام فقه ریاضیات است یعنی در پشت آن منطقی خوابیده است، ریاضیات شاخه‌های مختلفی دارند که هر کدام ظرفیت خاصی برای کشف بخشی از واقعیات دارند.

پیغامی با انتقاد از یکی از اشکالات کار آقای داوودی؛ عنوان کرد: ایشان محدودیت‌های نظریه را در اینجا بحث نکرده است اما فرمایشات علامه طباطبایی را سر جای خود استفاده کردند. استفاده از زبان‌های مختلف زبان نیاز است که ابعاد دقیق تری را نشان می‌دهد.

عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع) اظهار کرد: سبد افعال و احکام که ایشان دنبال آن بودند در مباحث فقه اجتماعی و حکومتی کاربرد راحتی‌تری دارد اما آوردن آن در فضای مباحث فردی مثل عبادات سبب می‌شود یک مقدار مخاطب نسبت به کارکرد این زبان احساس سختی کند.

استاد دانشگاه امام صادق(ع) در پایان خاطرنشان کرد: اصل استفاده از زبان ریاضیات برای ترجمه و فهم بیشتر زبان شارع ظرفیت زیادی دارد که نباید از آن غفلت شود.

استفاده از اصطلاحات یک علم در علم دیگر نیاز به دقت خاص دارد

به گزارش خبرنگار قرآن و معارف حجت‌الاسلام علی گودرزی در جلسه کرسی‌آزاد اندیشی که در حوزه علمیه امام رضا(ع) برگزار شد، گفت: در نظریه پردازی های بین رشته ای ممکن است لغزش باشد که نیاز به شجاعت دارد.

وی افزود: در این مقاله از چند علم فلسفه اصول، ریاضیات کاربردی، فلسفه علوم اجتماعی، علم اقتصاد استفاده شده و توجه نشده که هر علم متدولوژی خاص خود را دارد و اینکه باید در لحاظ کردن آن  حساس بود که اصطلاح یک علم در علم دیگر استفاده شود.

حجت الاسلام گودرزی با طرح این سوال که آیا فضای مسائل دینی با فضای ریاضی یکی است، عنوان کرد: به عنوان مثال در استفاده از اصطلاحات یک علم برای علم دیگر شاید هر کدام از اصطلاحات اکتسابی علم اقتصاد که در فضای مسائل شرعی استفاده می‌شود ما را وارد جعل اصطلاح کند.

استاد حوزه علمیه با وارد کردن اشکال دیگر به این مقاله، گفت: در این مقاله کمی دیدن کیفیات اصل بسیار مهمی است که تعریف مادی برای آن در نظر گرفته شده است، استفاده از فرمایش علامه طباطبایی در فلسفه علوم اجتماعی از ایشان نقل قول می کنند که اصالت جامعه اجتماع در حرکت است اصالت اجتماع با تحول افراد متحول می شود.

وی بیان کرد: ارجاعات متعدد در مقاله داده بودند شاید جا داشت که آراء علامه در این مقاله بیاید، نگاهی که درباره تزاحم ارائه دادند تا حدی مبالغه آمیز است که متغییر مستقل یا وابسته دیدن آن شاید صحیح نباشد.

حجت‌الاسلام گودرزی در پایان خاطرنشان کرد: برخی نکته‌ها که با توجه به محدودیت های زیستی بشر بیان شده است شاید یک حد مادی دیدن سعادت بشر باشد.

---

منبع: خبرگزاری شبستان